Wat is hyperventilatie precies?
HANS TALLOEN: “Door te snel en te oppervlakkig te ademen, neem je te veel zuurstof op en geef je te veel koolstofdioxide af. De zuurtegraad in je bloed daalt, waardoor je klachten krijgt als duizeligheid, hoofdpijn, druk op de borst, een nijpend gevoel in de keel, waziger zicht, … Het is een goedaardige fysiologische aandoening. Ze is niet schadelijk, je herstelt zonder verdere gevolgen. Het probleem is dat het bangelijk overkomt. Plots lijk je geen lucht meer te krijgen, zie je vlekken, … Vaak is het een chronisch probleem, maar soms lokt het acute aanvallen uit. Daardoor slaan mensen in paniek en gaan ze nog sneller ademen, waardoor het fenomeen zich in stand houdt.”
Waardoor hyperventileren sommige mensen tijdens een looptocht?
“Als de intensiteit van de inspanning stijgt, vraagt je lichaam meer zuurstof. Daardoor ga je sneller ademen. Vooral beginnende lopers ademen dan soms te oppervlakkig. Het ritme van hun ademhaling verhoogt wel, maar het teugvolume niet. Zo geraakt de balans tussen zuurstof en stikstof verstoord en beginnen ze naar lucht te happen. Een getrainde loper verliest normaal gezien minder snel de controle over zijn ademhaling.”
Hoe moet je reageren?
“Een bekend trucje is in een zak in- en uitademen. Maar als je loopt is de kans klein dat je een zakje bij je hebt. Stop in elk geval de inspanning en probeer rustig te ademen. De buikademhaling is de eenvoudigste remedie. Als je neuriet of een liedje zingt, adem je vanuit de buik. Maar als je hyperventileert, kan niemand je waarschijnlijk snel overtuigen te zingen. Buig dan voorover en steun met je handen op je knieën, zoals je na een zware inspanning uitpuft. Dat is de perfecte houding om opnieuw rustig te ademen.”
Warmte
Is er bij warm weer een groter risico op ademhalingsproblemen?
“Nee, koude versterkt ademhalingsproblemen veel meer dan warmte. Door de koude krijg je meer vocht in je luchtwegen, en dat gaat sneller prikkelen. Als je topsporters bekijkt, dan zie je dat langlaufers de meeste ademhalingsproblemen hebben. Zij leveren maximale inspanningen bij lage temperaturen. Bij warmte zie je vooral meer lopers die last krijgen van krampen door uitdroging, of van hoofdpijn door een zonne- of hitteslag. Voor krampen en alle andere warmtegerelateerde problemen, is drinken voor en tijdens de inspanning de logische remedie. Ook vooraf stretchen helpt om krampen te voorkomen. Een zonne- of hitteslag voorkom je door rechtstreekse zon zo veel mogelijk te vermijden, je te verfrissen met water of andere koele elementen, en je in te smeren. “
Zijn er naast hyperventilatie nog andere ademhalingsproblemen waarvoor lopers vatbaar zijn?
“Kortademigheid kan ook het gevolg zijn van inspanningsastma. Inspanningsastma of bronchoconstrictie door inspanningen is een samentrekking van de luchtwegen door de toegenomen luchtcirculatie en reactieve samentrekking van de grote luchtpijp. Je begint te hoesten of te piepen en voelt druk op de borst. Het zijn dezelfde symptomen als bij astma. Tien tot vijftien procent van de mensen zonder astma of allergie kan hier toch last van hebben. En dat percentage zal nog stijgen door het groeiend aantal allergieën en de toenemende vervuiling. Via testen kan de huisarts vaststellen of het een algemene vorm van astma is, of specifieke inspanningsastma. Met de juiste medicatie – de bekende puffers – kan je dat vrij goed behandelen.”
