In de media stond onlangs een artikel over het Sub2hrs Project Team van Nike, dat als doelstelling heeft om de droomgrens van 2 uur voor de marathon binnen 5 jaar te slechten. Het project is begroot op 30 miljoen dollar, waarvan de helft bestemd is voor het organiseren van wedstrijden en bonussen voor atleten. Het team met wetenschapper Yannis Pitsiladis en atletenmanager Jos Hermens heeft 10 onderzoeksgebieden geïdentificeerd die tijdwinst moeten opleveren. Daartoe behoren voeding, biomechanica, fysiotherapie, wedstrijdvoorbereiding, training, parcoursanalyse, bio-energetica en bio-informatica. Dat klinkt allemaal zeer inspirerend, maar hoe reëel zijn de doelstellingen nu? Wij konden het uiteraard niet laten om met de theorie van Het Geheim van Hardlopen eens te rekenen aan de mogelijkheden en onmogelijkheden.

Hoe scherp staat het huidige wereldrecord op de marathon?

In Het Geheim van Hardlopen hebben we uit de energiebalans afgeleid dat er een directe relatie is tussen de snelheid en het zuurstofopnamevermogen VO2 max. Voor de marathon geldt bijvoorbeeld:

VO2 max = 4,30*v

Iemand die 20 km/h wil lopen, zal dus over een VO2 max moeten beschikken van 4,30*20 = 86 ml/kg/min. Voor kortere afstanden hebben we soortgelijke relaties afgeleid. Met behulp van deze formules hebben we in de onderstaande tabel voor alle wereldrecords uitgerekend wat de bijbehorende VO2 max is. Uit de tabel blijkt duidelijk dat alle wereldrecords boven de 800 meter min of meer van hetzelfde hoge niveau zijn, namelijk een VO2 max van rond de 88 ml/kg/min. De wat hogere waarde van de 800 meter komt doordat hier het anaerobe systeem een substantiële bijdrage aan de energiebehoefte levert, waardoor een hogere snelheid behaald kan worden met minder zuurstofverbruik.

Wij concluderen dan ook dat het wereldrecord op de marathon al even scherp staat als de records op de kortere afstanden. Het zal dus niet eenvoudig zijn om dit nog 2,5% scherper te stellen wat nodig is om onder de 2 uur te duiken. Voor de volledigheid merken we nog op dat de wereldrecords in de atletiek allemaal al onder ideale omstandigheden zijn gevestigd, in speciale recordraces met hazen en bij ideaal weer (koel, weinig wind).

Hoeveel sneller kan het met windje mee?

Aan het slot van het artikel in de media lazen we dat Jos Hermens voorstelt om een speciale recordmarathon te organiseren over de Afsluitdijk en daarbij met de start te wachten tot de lopers de gehele race met windje mee kunnen lopen. Zoals bekend erkent de IAAF alleen records op een rondgaand parcours, juist om onvergelijkbaar voordeel van wind of een dalend parcours te vermijden. Dit is ook de reden dat records op de Boston Marathon niet erkend worden. Dat een eventueel record over de Afsluitdijk niet erkend zal worden, doet volgens Jos Hermens minder te zake dan de opwinding die een recordaanval teweeg zal brengen. We hebben dus even een berekening gemaakt van de haalbare tijd met en zonder windvoordeel.

Haalbare marathontijd zonder wind

Zonder wind kan de marathontijd berekend worden met de volgende formule:

T = 181,4/VO2 max

In de onderstaande grafiek is deze relatie weergegeven. Om een marathontijd van 4 uur te halen heb je een VO2 max nodig van rond de 45 ml/kg/min, voor een marathon in 3 uur is een VO2 max nodig van rond de 60 en voor een marathon in 2 uur is de bovenmenselijke waarde van 90,7 vereist. De laatste waarde is dus circa 2,5 % hoger dan de huidige wereldrecords.

Haalbare marathontijd met windje mee

Met windje mee kost het lopen uiteraard minder energie; je krijgt als het ware een stukje VO2 max cadeau, dat berekend kan worden met de volgende formule:

VO2 max voordeel = 0,0655*vwind2

Hierbij is de windsnelheid uitgedrukt in m/s.

In de onderstaande figuur hebben we uitgerekend wat voor marathontijd Dennis Kimeto (de huidige wereldrecordhouder met een VO2 max van 88,5) zou kunnen lopen als hij de hele race wind mee zou hebben. We zien dat hij dan makkelijk onder de 2 uur kan duiken, mits de windsnelheid meer is dan 6 m/s (windkracht 4).

Onze conclusie is dus dat Jos Hermens gelijk heeft dat op deze manier het doel van het Sub2hrs Team bereikt kan worden. Hetzelfde geldt natuurlijk als de lopers een berg zouden mogen afdalen. Maar of dit nu zo inspirerend is, wagen wij te betwijfelen. Wel vinden wij het leuk om aan de invloed van al deze factoren te rekenen zodat je prestaties op een goede manier met elkaar kunt vergelijken. Je kunt het effect van alle invloedsfactoren op je eigen tijden met de calculator van www.hetGeheimvanHardlopen.be. Het boek is nu ook verkrijgbaar als e-book.

Dit artikel werd mogelijk gemaakt door Hans van Dijk en Ron van Megen.