Het waren zware omstandigheden op 15 november bij de Zevenheuvelenloop: de lopers werden geconfronteerd met donkere luchten en een stevige wind met maar liefst windkracht 5! Heel wat minder ideaal dus dan voorgaande jaren toen het vrijwel windstil was. Wat voor invloed zal dat gehad hebben op de tijden: hoeveel langzamer loop je bij windkracht 5?
De theorie van de windweerstand
Uit het Geheim van Wielrennen weten we dat de luchtweerstand berekend kan worden met de volgende formule:
Pl= 0,5*ρ*cdA*(v+vw)2*v
We kunnen deze formule ook gebruiken om de luchtweerstand bij het lopen te berekenen. We hebben eens een voorbeeld uitgewerkt voor auteur Hans van Dijk. Hij loopt met een snelheid v van circa 15,2 km/h (dus 4,22 m/s) en heeft een luchtweerstandsfactor cdA van 0,32 m2 (in een volgend artikel zullen we laten zien dat dit een reële waarde is). De dichtheid van de lucht ρ is bij 15 graden 1,226 kg/m3. Dit betekent dat Hans bij windstil weer (de windsnelheid vw is dus 0 m/s) een luchtweerstand ondervindt van 0,5*1,226*0,32*4,223 = 15 Watt. Dat is maar een beperkt deel van zijn totale vermogen van 255 Watt (in een later artikel zullen we laten zien dat je deze waarde kunt berekenen uit de VO2 max, die voor Hans momenteel 60 ml/kg/min bedraagt). De invloed van de luchtweerstand is bij windstil weer dus niet zo heel groot. De invloed van de luchtweerstand wordt echter veel groter als het hard waait en dat leidt er toe dat Hans minder vermogen overhoudt en dus minder hard gaat lopen bij tegenwind. Bij windje mee wordt de luchtweerstand minder en deze kan zelfs negatief worden, zodat Hans meer vermogen overhoudt en harder kan lopen. In de onderstaande figuur en tabel hebben we dat uitgewerkt.
Hoe hard waaide het bij de Zevenheuvelenloop?
Volgens de gegevens van onze Garmin 620 was de windsnelheid 29 km/h, dus circa 8 m/s. Dat zou dus volgens de theorie een flink effect op de snelheid van Hans moeten hebben! Op stukken met tegenwind zou zijn snelheid moeten dalen tot 11,3 km/h en op stukken met meewind zou hij vliegen met een snelheid van 16,78 km/h! Nu zijn deze berekeningen gebaseerd op iemand die in zijn eentje loopt. In werkelijkheid heeft Hans gelukkig hele stukken in een groepje kunnen meelopen.
Hoe groot is het voordeel van schuilen in een groepje?
Uit de literatuur volgt dat de luchtweerstandsfactor cdA dan circa 33% lager kan zijn, dus 0,21 in plaats van 0,32 m2. Het effect hiervan hebben we uitgewerkt in de onderstaande figuur en tabel. Je ziet dat Hans volgens de theorie dan zelfs bij windstil weer al wat harder kan lopen, namelijk 15,5 km/h! Dit komt doordat je ook bij windstil weer luchtweerstand ondervindt door je eigen snelheid (je ‘eigen wind’). Bij 8 m/s tegenwind wordt zijn snelheid 12,44 km/h, dus een groepje biedt meer dan 1 km/h winst ten opzichte van het alleen lopen. Bij 8 m/s meewind wordt zijn snelheid 16,57 km/h, dus iets minder dan wanneer hij alleen zou lopen. Dit komt omdat het groepje theoretisch een deel van de meewind ‘wegvangt’. De conclusie is dus dat je bij voorkeur altijd in een groepje moet meelopen, behalve bij wind in de rug.
En wat was het effect in de praktijk?
Hans finishte uiteindelijk in 59:40 en was daarmee circa 1 minuut langzamer dan vorig jaar. Medeauteur Ron finishte in 1:08: 06 en was daarmee circa 2 minuten langzamer dan vorig. Bij het bekijken van de uitslagenlijsten zagen we dat vele lopers – inclusief de toppers – in de orde van 1-2 minuten langzamer waren dan vorig jaar. Hans en Ron merkten onderweg dat de wind tijdens het lopen toch meeviel. Op vele plaatsen was er de nodige beschutting langs het parcours, door bomen en gebouwen, waardoor de wind gebroken werd. Ook was er vrijwel nergens echt tegenwind, op verreweg de meeste stukken stond er zijwind, deels wat mee en deels wat tegen. Ook scheelde het wel dat de tegenwind net op het laatste stuk stond, waar het parcours heuvelaf gaat en je de snelheid dus toch nog kunt vasthouden.
Op basis van onze berekeningen waren we van te voren bang geweest voor een verlies van meer dan 2 minuten, maar dat viel dus gelukkig mee! We zijn benieuwd naar de ervaringen van andere lopers!
Je kunt het effect van de wind op je eigen tijden berekenen met de calculator van www.hetGeheimvanHardlopen.be. Het boek is nu ook verkrijgbaar als e-book.
Dit artikel werd mogelijk gemaakt door Hans van Dijk en Ron van Megen.
