Wie Finse piste zegt, zegt Scandinavië. Maar in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is het geen Scandinavisch product. Het concept waaide over uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland en werd in de Lage Landen geïntroduceerd door Michel Van Espen, de huidige directeur Infrastructuur van het Bloso.
Begin jaren zeventig werden in Duitsland en Zwitserland sporadisch ‘Finnenbahnen’ gecreëerd: avontuurlijk aangelegde omlopen bestaande uit diverse materialen, met een dempende toplaag die nauw aansloot bij die van een bospad. Enkele Belgische fond- en halve fondatleten maakten er in het voorjaar van 1972 kennis mee tijdens hun olympische stage in Macolin.
Onder leiding van wijlen professor Mon Vanden Eynde, die onder anderen Gaston Roelants, Emiel Puttemans en Ivo Van Damme coachte, werden de spieren ’s ochtends losgelopen op de 500 meter lange Finnenbahn van het Zwitserse topsportcentrum. De ondergrond bestond uit schraagsgewijs geplaatste twijgen, afgedekt met zagemeel. Vanden Eynde vatte het plan op een soortgelijke omloop te creëren in het universitair sportcentrum van de KU Leuven, maar het project raakte nooit van de grond. Ook Michel Van Espen, die als atleet deel uitmaakte van de stagegroep in Macolin, probeerde tevergeefs in enkele Blosocentra zo’n Finse piste aan te leggen.
Wat eind jaren zeventig nog onmogelijk bleek, lukte enkele jaren later wel. Bij de ontwikkeling van het Genkse Sportbos, dat in 1981 openging voor het publiek, werd bij één specifieke omlooplus aandacht besteed aan een dempende toplaag. “Ons idee was om zagemeel als toplaag te gebruiken, maar dat bleek geen succes wegens het weinig duurzame karakter ervan”, zegt Van Espen. “Het zaagsel begon te vlug te composteren.”
Verschillende andere ondergronden werden uitgetest, gaande van zand (dat een te groot duineffect had en dus te vermoeiend was) over een combinatie van zand en zagemeel tot houtafval van schrijnwerkerijen en boomschors. Dat laatste gaf uiteindelijk het beste resultaat. Van Espen: “Die schors was afkomstig uit Duitstalig België, waar de bomen trager groeien. Hoe trager de bomen groeien, hoe meer hars de schors bevat, wat de resistentie tegen compostering bevordert.”
Met de steun van de Vlaamse regering werden nadien Finse pistes aangelegd in de sportcentra van Tessenderlo en Maaseik. Vooral de piste in Tessenderlo werd een succesverhaal, mede dankzij de bijbehorende verlichting. Van daaruit deinde het concept uit over de rest van Vlaanderen. Toch zou het nog een tijdje duren voordat de Finse pistes echt aan populariteit wonnen. Sinds begin 2000 duiken ze in sneltempo in verschillende sportcentra op.
ACTIEVE PROMOTIE
“Via de provinciale Bloso-inspecteurs en -consulenten hebben wij Finse pistes en loopparcours in het algemeen altijd ondersteund”, zegt Van Espen. “Zo dachten wij bij de aanleg van sportinfrastructuur niet alleen aan voetbalvelden, atletiekpistes en tenniscourts, maar besteedden we ook aandacht aan accommodaties voor de niet-georganiseerde sporters.”
“Sinds 2011 is er wel echt sprake van een actieve promotiepolitiek. Uit een rondvraag bij de gemeenten bleek immers dat een meerderheid nood had aan kleinschalige sportinfrastructuur. Daarop heeft minister van Sport Philippe Muyters (N-VA) beslist om onder meer de aanleg van Finse pistes te ondersteunen met een toelage van maximaal 60.000 euro. Vorig jaar werden er zeventien projecten in aanmerking genomen, voor dit jaar gaat het om 22 pistes.”
Vooral de provincie Limburg en de Antwerpse Kempen blijken liefhebbers van het concept, West-Vlaanderen daarentegen scoort minder goed. Naar de redenen daarvoor is het gissen. “Misschien hangt het samen met omgevingsfactoren”, denkt Van Espen. “Het heeft alleszins niets te maken met de populariteit van de loopsport, want daarin is er van provincie tot provincie weinig verschil.”
LAAGDREMPELIG EN VEILIG
De voordelen van Finse pistes zijn legio, niet het minst dankzij de bijna perfecte schokdemping. De verende toplaag maakt dat de gewrichten minder belast worden tijdens het lopen, wat veel ongemakken, vroegtijdige slijtage en blessures aan bijvoorbeeld de rug en knieën kan voorkomen. Bovendien zijn de meeste pistes gratis toegankelijk en ’s avonds verlicht.
Van Espen: “Lopen is enorm populair. Onderzoeken hebben uitgewezen dat het niet om een zoveelste modegril gaat, maar om een blijvende tendens. Voor recreatieve atleten is joggen in het bos, op het strand of in parken veel aangenamer dan rondjes te draaien op een atletiekpiste. In de zomerperiode lukt dat probleemloos. Maar in de winterperiode waren ze vroeger bijna uitsluitend aangewezen op openbare wegen. Met de Finse pistes is dat probleem verholpen.”
Ook de sociale veiligheid speelt een niet te onderschatten rol, net zoals het laagdrempelige karakter. “Als je ’s avonds kunt lopen op een afgebakend, verlicht terrein is dat een stuk veiliger dan op straat”, zegt Van Espen. “Niet-competitief ingestelde sporters maken slechts sporadisch gebruik van klassieke atletiekpistes en joggen bij voorkeur in een natuurlijke omgeving. Finse pistes beantwoorden perfect aan die nood. Ook niet onbelangrijk is dat ze bestand zijn tegen weer en wind. Doorgaans beschikken de pistes immers over een goede drainage en zijn ze dus ongevoelig voor wateroverlast en dergelijke.”
Tegen 2015 moet het aantal Finse pistes in Vlaanderen gestegen zijn tot een kleine tweehonderd. “Die doelstelling zullen we halen”, zegt Van Espen. “Het zou de bedoeling zijn om, zoals bij het mountainbiken, een netwerk te creëren, zodat de loopparcours niet her en der worden uitgestippeld, maar op een geordende manier en met respect voor de natuur worden aangelegd. Het Bloso wil daarin een voortrekkersrol spelen, uiteraard in samenwerking met de lokale besturen.”
| running.be magazine | |
 | Het volledige artikel, Rutger Beke zwemt en fietst niet meer maar loopt nog wel, alles over de Brussels Marathon en lunchlopers in de Brusselse parken, loopbeha’s en -jasjes getest, loopschoenen voor kinderen, de marathon in 4 uur en nog veel meer in het nieuwe running.be magazine, dat vanaf donderdag 6 september in de winkel ligt. |
